Uwagi wstępne
W sprawach dotyczących tzw. roszczeń frankowych jednym z głównych wątków jaki przewija się w debacie publicznej są ugody z bankami. Na ogół można zaobserwować dwa skrajne stanowiska: (1) wskazujące na korzyści płynące z jak najszybszego zawarcia ugody oraz (2) całkowicie przeciwne, zgodnie z którymi rozmowy z bankami nie mają sensu, bo chcą one po raz drugi oszukać konsumentów.
Z doświadczeń naszej Kancelarii płynie natomiast wniosek, że ugody oferowane przez banki w fazie przedprocesowej są zawsze (przynajmniej w tych sprawach, które prowadziliśmy) radykalnie gorsze od tych, które są oferowane na późniejszych etapach sporu, tj. kolejno: (a) po złożeniu wezwania przedsądowego (chociaż tutaj na ogół nie pojawiają się jeszcze żadne lepsze warunki); (b) po złożeniu pozwu; (c) uzyskanie postanowienia o zawieszeniu płatności rat; (d) po tym jak już zbliża się termin rozprawy (po której na ogół zapada wyrok w I instancji) – na tym etapie na ogół pojawiają się bardziej konkretne propozycje; (e) po wyroku w I instancji; (f) tuż przed wyrokiem w II instancji.
Tak więc rozmowy ugodowe nabierają sensu dopiero na kolejnych etapach procesu, przy czym na ogół i tak bardziej opłacalne okazuje się czekanie na prawomocny wyrok, jak zostało to wykazane na końcu niniejszej publikacji.
Propozycje systemowe
Brak na chwilę obecną (tj. połowę 2024 roku) jednolitego podejścia do ugód przez poszczególne banki. Co prawda w 2020 r. Przewodniczący KNF przedstawił ogólną propozycją, na której opierały się niektóre banki (np. PKO BP), ale jej warunki były bardzo niekorzystne względem tego, co frankowicze mogli uzyskać w sądzie. Propozycja KNF zakładała bowiem, że kredyt CHF traktuje się jakby od początku był kredytem w PLN oprocentowanym WIBOR. Tym samym kredytobiorca pozostawał z wciąż wysokim saldem, raty znacznie wzrastały (w szczególności, że niedługo po 2020 roku WIBOR znacznie wzrósł). Tak więc osoby, które wówczas zdecydowały się na podpisanie tych ugód straciły nawet setki tysięcy złotych względem frankowiczów, którzy wygrali w sądzie. Co więcej, osoby takie wciąż muszą spłacać ww. kredyty, ale już bez możliwości walki w sądzie.
W maju 2024 r. Tadeusz Białek – prezes Związku Banków Polskich – zapowiedział, że Związek przedstawi nową propozycję. Z doniesień medialnych wynika, że będzie ona bazowała na założeniach propozycji KNF, ale wzbogaconej o częściowe umorzenie kapitału.
Case study
Jak była o tym mowa powyżej, z dotychczasowej praktyki naszej Kancelarii wynika, że banki w fazie przedsądowej proponują dużo gorsze warunki niż te po wytoczeniu powództwa. W większości spraw trzeba wciąż walczyć do końca, ale jeśli pojawia się racjonalna propozycja ze strony banku w toku procesu, to zawsze rzetelnie analizujemy ją wraz z naszymi Klientami i pomagamy w decyzji, czy warto z niej skorzystać.
Główną zaletą zawarcia ugody jest tak naprawdę głównie czas – nie trzeba bowiem czekać kilku lat na uzyskanie prawomocnego wyroku, co może być istotne np. dla osób, które chcą szybko sprzedać lokal obciążony hipoteką banku. Ewentualnie, jeśli status konsumencki jest w danej sprawie wątpliwy, to jest to także istotna kwestia wpływająca na rozważenie polubownego zakończenia sprawy z bankiem, bowiem usuwa niepewność odnośnie wyroku sądu.
Poniżej omawiamy 2 przykładowe sprawy, w których takie ugody zostały zawarte oraz 2 sprawy, w których bardziej korzystne było poczekanie na prawomocny wyrok (jak doradzaliśmy naszym Klientom).
1. Ugoda z mBank (XXVIIII C 21569/22, SO w Warszawie):
- Przed procesem bank odmówił prowadzenia rozmów ugodowych. Pozew został złożony 28.10.2022 r. – kredyt na 200.000 zł, wpłaty na 242.571 zł na moment pozwu; saldo kredytu wg banku na moment składania pozwu 174.273,37 PLN (34.942,73 CHF).
- 14.11.2022 r. zawieszono płatności rat; 2.09.2023 r. padła pierwsza propozycja ugody banku – zmniejszenie salda do zera.
- 26.10.2023 r. otrzymano drugą propozycję ugody banku po negocjacjach – zmniejszenie salda do zera i wypłata 25.000 zł.
- 17 listopada 2023 r. podpisano ugodę pozasądową i umorzono postępowanie.
Zysk klienta: wyzerowanie salda 174.273,37 + 25.000 zł nadpłaty = 199.273,37 zł.
Postępowanie trwało około roku.
2. Ugoda z mBank (III C 1289/20):
- Przed procesem bank odmówił prowadzenia rozmów ugodowych. Pozew został złożony 27.05.2020 r. – kredyt na 405.000 zł, wpłaty na 242.571 zł na moment pozwu; saldo kredytu wg Banku na moment składania pozwu 570.628,14 PLN
- 12.19. 2023 r. odbyła się pierwsza rozprawa.
- 25.10. 2023 r. padła propozycja ugody.
- 16.11.2023 r. podpisanie ugody – wyzerowanie salda z kwoty 475.804,18 zł oraz wypłata 3.700 zł. Postępowanie zostaje umorzone.
Zysk klienta: wyzerowanie salda 475.804,18 + 3.700 zł nadpłaty = 479.504,18 zł.
Czas trwania postępowania to 3 lata i 6 miesięcy.
3. Postępowanie z Millennium (XXVIII C 12971/21):
- Pozew został złożony 16.09.2021 r. – kredyt na 135.942 zł, wpłaty na 145.307 zł na moment pozwu; saldo kredytu wg Banku na moment składania pozwu 33.313,87 CHF, czyli wg ww. średniego kursu: 140 098,15 PLN.
- 21.09.2021 r. – I propozycja banku przewalutowanie po kursie 3,05 i zmniejszenie marży z 2,28% do 1,82% (na tamten moment Klientka, przyjmując ofertę banku, straciłaby ok. 151.000 zł).
- 23.09.2021 r. postanowienie o zabezpieczeniu.
- 10.10.2023 r. II propozycja ugody, propozycja salda do spłaty na poziomie 96.000 zł (Klientka byłaby stratna ok. 177.000 zł).
12 października 2023 r. III propozycja ugody, propozycja salda do spłaty na poziomie 25.000 zł (Klientka byłaby stratna ok. 106.000 zł). - 12.10.2023 r. I rozprawa
- 10 kwietnia 2024 r. wyrok w I instancji (niezaskarżony przez bank): 89.191,50 zł plus odsetki od 14.09.2021 r. oraz 13.343,46 CHF plus odsetki od 14.09.2021 r.
Zysk klientki: wyzerowanie salda 145.307 zł + 54.019 zł nadpłaty i odsetek = 199.326 zł. Klientka odzyskała także koszty procesu. Czas trwania postępowania w I instancji to 2 lata i 7 miesięcy.
4. Postępowanie z Deutsche Bank (IV C 2051/20 i I ACa 1836/23):
- Przed pozwem brak propozycji ugodowej od Banku.
- 19.09.2020 r. pozew został złożony: kredyt na 462.704,80 zł; saldo kredytu wg Banku na moment składania pozwu 118.001,46 CHF, czyli szacunkowo 491.452,48 PLN.
- 16 marca 2023 r.: wyrok I instancji i zasądzenie 448.630,70 zł i odsetek od 3.10.2020 r. (przy czym Klientce przysługują także kwoty nadpłacone w toku procesu).
23 sierpnia 2023 r.: I propozycja ugodowa: jednorazowa spłata 160.172,25 zł przez Klientkę (Klientka byłaby wówczas stratna ok. 591.692,25 zł). - 15 listopada 2023 r.: II propozycja ugodowa: ponowienie ww. propozycji (Klientka byłaby wówczas stratna ok. 591.692,25 zł).
- 27 maja 2024 r.: wyrok II instancji utrzymuje wyrok I instancji (wygrana w całości).
Zysk Klientki: wyzerowanie salda (ok. 166.000 zł na moment wyroku) oraz odzyskana nadpłata (109.699,78 zł) i odsetki (155.921,10 zł) = 265.520,88 zł. Tak więc łączny zysk to kwota ok. 431.520 zł. Klientka odzyskała także koszty procesu.
Czas trwania postępowania w dwóch instancjach: 19.09.2020 r. do 27 maja 2024 r. – czyli 3 lata i 8 miesięcy.
Podsumowanie
Szacuje się ogólną liczbę kredytów we frankach na ok. 750.000 (w tym 400.000 już spłaconych). Natomiast do sądu trafiło zaledwie ok. 160.000 spraw, czyli 21,33% całości. Tym samym banki zdają sobie sprawę, że nawet przegrana we wszystkich (albo prawie wszystkich) sprawach, które trafią do sądu jest mniej istotna niż zniechęcenie pozostałych potencjalnych powodów (poprzez sponsorowane artykuły prasowe, stosowanie obstrukcji w ramach toczących się procesów i tym samym ich przedłużanie) albo nakłonienie ich do podpisania ugody przedsądowej na warunkach dużo mniej korzystnych niż te, które zapewnia wygrana przed sądem.
Mając powyższe na względzie, z samej kalkulacji ekonomicznej wynika, że banki nie mogą zaoferować przedsądowo zbliżonych warunków do tych, które oferują dopiero na późniejszych etapach postępowania. Gdyby bowiem tak zrobiły, to de facto na chwilę obecną przegrałyby ekonomicznie w 100% spraw zamiast w 21% spraw.
Powiązane artykuły

Czas trwania sprawy frankowej

Spłacony kredyt frankowy a ugoda z bankiem

Kiedy frankowicze przegrywają w sądzie?

Etapy postępowania w sprawie frankowej

Getin Noble Bank S.A. – decyzja BFG wydana niezgodnie z prawem!

Klauzule abuzywne w umowach kredytowych

Kredyt frankowy a działalność gospodarcza

Kredyt frankowy a wynajem mieszkania
