Blog

Podatki a sprawy frankowe

Avatar - Anna Terlecka
Anna Terlecka
Podatki a sprawy frankowe

Uwagi wstępne

Po wygranej w sprawie frankowej pojawiają się pytania dotyczące ewentualnych obowiązków podatkowych po stronie konsumentów w zakresie podatku dochodowego. W tym kontekście należy rozważyć dwa scenariusze:

  1. zawarcie ugody pozasądowej albo sądowej z bankiem – por. naszą publikację na ten temat [hiperłącze]
  2. wygrana przed sądem (stwierdzenie nieważności umowy i zasądzenie zwrotu kwot oraz odsetek i kosztów sądowych) – por. naszą publikację na ten temat [hiperłącze]

Ugoda z bankiem

W przypadku zawarcia ugody z bankiem, czy to w fazie przedsądowej, czy przed sądem, w jej treści wprowadza się postanowienie, zgodnie z którym bank umarza część albo całość salda kredytu. Tym samym w świetle prawa podatkowego taki konsument uzyskuje przysporzenie majątkowe (przychód) w wysokości umorzonego kredytu. W zw. z powyższym powinien w rozliczeniu rocznym PIT uwzględnić tę kwotę.

Jednakże Minister Finansów w Rozporządzeniu z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dziennik Ustaw z 2022 r. poz. 592 z późn. zm. – dalej: Rozporządzenie), którego obowiązywanie zostało przedłużone do końca 2024 roku, przewiduje zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego. Należy jednak zwrócić uwagę, że ulga ta dotyczy podmiotów, które zaciągnęły kredyt na cele mieszkaniowe i można z niej skorzystać tylko raz oraz w odniesieniu do tylko jednej inwestycji mieszkaniowej. Warto wiedzieć, że umorzonej kwoty zobowiązania nie trzeba uwzględniać w rocznym zeznaniu PIT, co do zasady w deklaracjach nie wykazuje się bowiem dochodów zwolnionych z opodatkowania.

W takim przypadku banki zawsze przygotowują w ramach ugody specjalne druki do podpisu dla konsumenta, w których składa oświadczenia o spełnieniu wymogów z ww. Rozporządzenia.

Wyrok sądu

Jeśli konsument wygra prawomocnie sprawę z bankiem, to w efekcie uzyskuje następujące korzyści:

  1. wyzerowanie salda kredytu (w zw. z tym, że zgodnie z wyrokiem umowa nigdy nie istniała, nie istnieją także wierzytelności banku w tym zakresie, a więc w przeciwieństwie do ugody, nie ma tutaj mowy o przysporzeniu poprzez umorzenie długu i podatek nie powstaje);
  2. zasądzenie zwrotu dla konsumenta kwot wpłaconych do banku – w zw. z tym, że były to kwoty wpłacone na podstawie nieistniejącej umowy kredytu, stanowią one po prostu zwrot nienależnego świadczenia i one także nie stanowią wzbogacenia konsumenta, a w efekcie nie są one opodatkowane.
  3. zasądzenie odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty z pkt b) powyżej – tutaj występuje spór w interpretacjach urzędów – niektóre traktują to jako przychód, który podlega opodatkowaniu i należy go zgłosić w zeznaniu rocznym – por. np. interpretację indywidualną z dnia 25 sierpnia 2020 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (0115-KDIT1.4011.466.2020.1.MT). Jednakże pojawiają się także głosy odmienne, jak np. w indywidualnej interpretacji nr 0115-KDIT2.4011.19.2024.2.ŁS z 19 marca 2024 r., w której wskazano, że na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty należności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym, wolnych od podatku dochodowego lub od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. W opisanej sytuacji wyliczone odsetki za opóźnienie dotyczą świadczenia niepodlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym, są więc zwolnione od opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
  4. Mając powyższe na względzie zaleca się każdemu konsumentowi, który wygrał sprawę z bankiem wystąpienie o indywidualną interpretację w powyższym zakresie w celu uzyskania pewności, co do ew. konieczności uiszczenia podatku PIT od zasądzonych odsetek.
  5. zasądzenie zwrotu kosztów procesu – podobnie jak w pkt b) powyżej, jest to zwrot wydatkowanych kwot i obowiązek podatkowy nie powstaje.

Powiązane artykuły