Mediacje w sprawach frankowych – korzyści i zagrożenia

Wstęp

W dobie niezwykle korzystnego dla kredytobiorców orzecznictwa w sprawach frankowych, wciąż aktualny pozostaje temat mediacji pomiędzy stronami, czyli pomiędzy kredytobiorcami, a bankami udzielającymi kredyt. Mediacja może bowiem przyspieszyć postępowanie i wydaje się być korzystna dla wszystkich – dla sądu, bo ma on jedną sprawę do procedowania mniej, dla banku – z tych samych względów, a także dla kredytobiorców, bo unikają oni wielomiesięcznego procedowania sprawy w sądzie i związanego z tym, potencjalnego stresu. Czy na pewno tak jest?

Czym jest mediacja?

Na początku warto wskazać czym jest mediacja. Jest to alternatywna droga dla rozwiązania sporu, stanowiąca próbę doprowadzenia do ugodowego i satysfakcjonującego strony jego zakończenia, na drodze dobrowolnych negocjacji prowadzonych przy udziale osoby trzeciej – neutralnego i bezstronnego mediatora, który powinien wspierać przebieg negocjacji, łagodzić powstające napięcia i pomóc w dojściu do porozumienia. Zgodnie z art. 183¹ § 1 k.p.c. mediacja jest dobrowolna, co wskazuje na to, że nie stanowi ona zasady, jeśli chodzi o wejście stron na drogę sądową i mogą one nadal prowadzić proces na zasadzie kontradyktoryjności. Mediację prowadzi się na podstawie umowy o mediację albo postanowienia sądu kierującego strony do mediacji. Umowa może być zawarta także przez wyrażenie przez stronę zgody na mediację, gdy druga strona złożyła stosowny wniosek. W umowie o mediację strony określają w szczególności przedmiot mediacji, osobę mediatora albo sposób jego wyboru. Mediację prowadzi się przed wszczęciem postępowania, a za zgodą stron także w toku sprawy.

Kto może być mediatorem?

Jeśli chodzi o samą osobę mediatora, to może nim być osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych, korzystająca w pełni z praw publicznych. Wyboru mediatora dokonują strony, a jeżeli tego nie uczyniły, wyznacza go sąd, który jednocześnie uwzględnia jego odpowiednią wiedzę i umiejętności w zakresie prowadzenia mediacji w sprawach danego rodzaju, biorąc pod uwagę w pierwszej kolejności stałych mediatorów. Mediator prowadzi mediację, wykorzystując różne metody zmierzające do polubownego rozwiązania sporu, w tym poprzez wspieranie stron w formułowaniu przez nie propozycji ugodowych.

Postanowienie sądu o mediacji – skutki dla kredytobiorcy

Jak wskazano wcześniej, mediację prowadzi się na podstawie umowy o mediację albo postanowienia sądu kierującego strony do mediacji. O ile pierwszy z przypadków nie budzi większych wątpliwości, o tyle drugi może nasuwać szereg pytań, ponieważ jest on skutkiem autonomicznej decyzji podjętej przez sąd. Jakie skutki wywołuje takie postanowienie dla kredytobiorcy? Mediacja nie dojdzie do skutku, jeżeli strona w terminie tygodnia od dnia ogłoszenia lub doręczenia jej postanowienia kierującego strony do mediacji nie wyraziła zgody na mediację. Zatem wciąż to od stron zależy, czy mediacja w ogóle dojdzie do skutku. Jednakże, jeżeli strona bez uzasadnienia nie stawi się na spotkanie informacyjne lub posiedzenie niejawne, sąd może obciążyć ją kosztami nakazanego stawiennictwa poniesionymi przez stronę przeciwną.

Czas trwania mediacji i forma jej przeprowadzenia

Ile trwa cały proces mediacji? Czas jej trwania wynosi do trzech miesięcy, jednakże na zgodny wniosek stron lub z innych ważnych powodów termin na przeprowadzenie mediacji może zostać przedłużony, jeżeli będzie to sprzyjać ugodowemu załatwieniu sprawy. Czasu trwania mediacji nie wlicza się do czasu trwania postępowania sądowego. Termin i miejsce posiedzenia mediacyjnego są ustalane niezwłocznie przez mediatora. Strony mogą jednak zgodzić się na przeprowadzenie mediacji bez posiedzenia mediacyjnego. Mediator może również przeprowadzić posiedzenie mediacyjne przy użyciu urządzeń technicznych umożliwiających jego przeprowadzenie na odległość, jeżeli strony wyrażą na to zgodę, co również może pozytywnie wpływać na cały przebieg mediacji.

Protokół i ugoda mediacyjna

Podstawowym dokumentem sporządzonym z przebiegu mediacji jest protokół, w którym oznacza się miejsce i czas przeprowadzenia mediacji, a także podstawowe dane stron, mediatora oraz wynik mediacji. W przypadku pozytywnego zakończenia mediacji, czyli zawarcia ugody przez strony, ugodę tę zamieszcza się w protokole albo załącza się do niego. Ugoda musi być podpisana przez strony. Przez podpisanie ugody strony wyrażają zgodę na wystąpienie do sądu z wnioskiem o jej zatwierdzenie, o czym mediator informuje strony.

Zmiany w przepisach – projekt nowej ustawy frankowej

Przy okazji warto również wspomnieć o projekcie nowej ustawy frankowej, który nie pominął również kwestii mediacji. Wprowadzone miałyby być bowiem przepisy wpływające na brzmienie Kodeksu postępowania cywilnego, właśnie w tym zakresie. Zgodnie z art. 17 pkt. 2) lit. b) projektu, miałby zostać zmieniony „punkt ciężkości” jeśli chodzi o samo przeprowadzenie mediacji. Obecnie mediacja nie dojdzie do skutku, jeżeli strona w terminie tygodnia od dnia ogłoszenia lub doręczenia jej postanowienia kierującego strony do mediacji nie wyraziła zgody na mediację. Projekt zakłada inną redakcję tego przepisu i wskazuje, że „mediacji nie prowadzi się, jeżeli strona sprzeciwi się jej w terminie tygodnia od dnia ogłoszenia lub doręczenia jej postanowienia kierującego strony do mediacji, chyba że przed wydaniem postanowienia wyraziła zgodę na prowadzenie mediacji”. Zatem to na stronie ciążyć miałby obowiązek reagowania na to, czy chce mediacji, czy też jej nie chce. Póki co jednak nowe przepisy nie weszły w życie.

Ugoda a potencjalne roszczenia kredytobiorcy

Biorąc pod uwagę powyższe rozważania, najistotniejszą kwestią dla kredytobiorców będzie kwestia warunków, wypracowanych w trakcie posiedzenia mediacyjnego, na jakich miałaby zostać zawarta ugoda. Należy mieć świadomość, że mediacja polegać będzie na negocjacjach i wzajemnych ustępstwach i trudno zakładać, aby uwzględniła ona wszystkie żądania złożone pozwem. Odpowiadając zatem na pytanie postawione na początku niniejszego artykułu – korzyści płynące z szybszego zakończenia sprawy nie zawsze wyrównują potencjalną korzyść, jaką jest uwzględnienie żądań zawartych w pozwie. Korzyści te – z uwagi na przychylną kredytobiorcom frankowym linię orzeczniczą – obejmują należność główną (raty kapitałowo-odsetkowe oraz inne koszty związane z kredytem), odsetki oraz koszty postępowania sądowego, co nierzadko daje pokaźną kwotę, która pozostaje do wywalczenia w sądzie.

Dlatego też warto wszelkie kroki związane z mediacją, jak również z postępowaniem sądowym, konsultować z doświadczonymi prawnikami. Nasza kancelaria oferuje swoje usługi w tym zakresie, dlatego też w przypadku wszelkich pytań lub wątpliwości – aby móc doprowadzić Państwa sprawę do szczęśliwego finału – zapraszamy do kontaktu.